دموكراسي فرهنگي



سياست هاي فرهنگي دولت محمود احمدي نژاد رئيس جمهوركه توسط وزارت خانه فرهنگ

وارشاد اسلامي تدوين واجرا مي شود؛ دريك سال ونيم ازعملكرد اجرائي اين دولت، درحوزه

توليد ونشرآثارفرهنگي، درعرصه رسانه ها وكتاب، آثارمثبتي ازخود منعكس نكرده است.اين

موضوع درقلمروسياست بررسي وصدورمجوزكتاب ، چنان آلوده به تنگ نظري وتعصب

جناحي شده است، كه طي يك سال اخير، باعث اعتراض نويسندگان ومترجمان گرديده است .

سياست هاي سختگيرانه وبه دورازعقلانيت منطقي درحوزه بررسي جزء به جزء كتاب هاي

درانتظاردريافت مجوزمانده ، كه گاه به ماه ها وسال ها كشيده مي شود ( نگارنده اين سطور

نيزماه ها براي دريافت مجوزكتاب خود كه توسط ناشراقدام شده بود به صف كشيده شدم ) از

يك سوودستوراين وزارت خانه مبني بردريافت مجدد مجوزكتاب هاي چاپ شده دردوران

هشت سال حاكميت موسوم به اصلاحات كه تلاش هاي مثبت وسازنده اي درراه آزادي نشرو

چاپ كتاب صورت گرفته بود، براي تجديد چاپ ازسوي ديگر؛ واكنش شديد مؤلفان را درپي

داشته است. به گونه اي كه تعدادي ازآنان دراعتراض به عملكرد فرهنگي اين وزارت خانه ،

ازادامه كاربراي چاپ آثارشان انصراف داده وتا حصول شرايط بازفرهنگي وآزادي درحوزه

تاليف وچاپ آثارشان، ازپيگيري براي درخواست مجوزامتناع ورزيده اند. بسيلري ازناشران

نيز، ازانبوه كتاب هاي درنوبت مانده شان براي دريافت مجوزچاپ گله مند بوده وبه كرات

اعتراض هاي شان را دراشكال مختلف بيان داشته اند.

آيا سياست هاي محدود كننده فرهنگي درراستاي توسعه برنامه هاي فرهنگي دولت نهم قلمداد

مي شود؟ آيا اعمال سلطه فكري تك خطي وتك صدايي؛نافي تنوع طلبي فرهنگي وتكثرصداها

دراين راستا نيست؟ دموكراسي فرهنگي دراين حيطه به چه معناست؟ آيا خط به خط بررسي

كردن نوشته ها به ويژه درحوزه ادبيات، وايرادهاي غيركارشناسانه وانحصارطلبانه واردآور

دن برنوشته ها،سبب خشكاندن خلاقيت نويسندگان وپاشاندن بذرنااميدي براي ادامه كاروايجاد

فضاي انفعال فرهنگي نمي شود؟ آيا اين عملكرد سوگيري به سمتي نيست كه به ايجاد خودسا

نسوري تحميلي توسط نويسنده منتهي گردد؟ تا نويسنده دريك بستراضطرابي، ذهن خود را

معطوف به ايجاد محدوديت نمايد؛ تا ازپس دريافت مجوزبرآيد. معناي ديگرش اين است كه

نويسنده به تقابل دروني با انديشه ومعتقدات خود برخيزد ورسمي را بنيان نهد كه خود با آن

به مبارزه برخاسته است. پارادكسي كه ظرفيت دروني نوشتن وگفتن درآزادي را نابود مي

سازد.

درهمين راستا وبراساس اعمال چنين محدوديت هايي كه دراين دوره ازعملكرد فرهنگي شا

هد آن هستيم، سه سازمان فرهنگي- حقوقي بين المللي كه درراستاي دفاع ازحقوق ناشران و

مؤلفان ودفاع ازآزادي بيان ونشرفعاليت مي كنند،خطاب به محمود احمدي نژاد رئيس جمهور

نامه اي مشترك را انتشارمي دهند.

سازمان بين المللي ماده 19 كنوانسيون حقوق بشر، سازمان lpa وانجمن pen درنامه خود،

به صراحت خواستاربرطرف شدن وضعيتي شدند كه ازسوي وزارت خانه فرهنگي دولت نهم

درحوزه نشربه وجود آمده است. اين سازمان ها ازمشهورترين مراكزبين المللي هستند كه از

حقوق ناشران درسطح بين المللي دفاع مي كنند.

سازمان lpa كه درسال 1896 درپازيس تاسيس شد، نمايندگي صنعت نشردرسراسرجهان و

همچنين مسئوليت اتحاديه ناشران تخصصي ومنطقه اي در66 كشورجهان را برعهده دارد.

انجمن بين المللي pen درسال 1921 درلندن تاسيس شد وامروز138 مركزدربيش از100

كشورجهان دايركرده است ويكي ازسازمان هاي مشاورسازمان ملل به شمارمي رود.

تقويت ودفاع ازآزادي نشر، تقويت خواندن ونوشتن، دفاع ازحقوق مؤلفان وناشران وخلق و

توزيع كتاب درآزادي كامل ازجمله ابتدائي ترين اهدافي است كه اين سازمان ها درطول سا

ل ها تلاش وپيگيري دنبال كرده اند.

سازمان بين المللي ماده 19 نيزسازماني حقوق بشري است كه به طورمشخص درزمينه تقو

يت ودفاع ازآزادي بيان ونشراطلاعات درسراسر جهان فعاليت مي كند.

اين سازمان ها ضمن اعلام نگراني شديد خود ازوضعيت دست اندركاران نشروكتاب در

بخشي ازنامه خود خطاب به رئيس جمهورآورده اند كه

(( ما درك مي كنيم كه درايران مجوزها بعد ازبررسي وحذف نكاتي همچون مسائل ضد اسلا

مي، غيراخلاقي وغيرقابل قبول ازنظرسياسي صادرمي شود. اما اين نكته را نيزمتوجه شده ا

يم كه طبق شرايطي كه وزارت فرهنگ وارشاد اسلامي درزمينه نشروتوزيع كتاب به وجود

آورده است، ناشران ومؤلفان بايد ماه ها منتظردريافت مجوزبراي كتاب هاي شان بمانند كه

بيشترشامل رمان ها وكتاب هاي سياسي مي شود. وزارت فرهنگ وارشاد اسلامي درحال

حاضرحتي كتاب هايي را كه قبلا مجوزدريافت كرده اند براي چاپ مجدد ملزم به دريافت

مجوزكرده است. اين وضعيت منجربه اين شده است كه برخي از نويسندگان ايراني كه ديد

گاه هاي شان با دولت منطبق نيست دچارموانعي شده اند ومجبورند آثارشان را درخارج از

ايران وحتي دراينترنت منتشركنند.))